Na de geweldige dagen met Rita Trefois, heb ik me vooral verdiept in het fixeren van onverdikte Procion MX of Drimarene-K op katoen, achteraf, dus anders dan soda in de katoen of soda-ash in de verfoplossing.
Rita werkt met Tobasign en Tobafix als fixeermiddel, en waarschijnlijk werkt dat ook goed op Procion MX maar ja, dat is in Nederland niet verkrijgbaar. Andere varianten die ook niet in Nederland verkrijgbaar zijn, zijn Profix, AfterFix of Drimafix.
Dus flink wat uurtjes doorgebracht op internet en daar kwamen allerlei alternatieven langs van waterglas tot calgon, beetje eng qua gebruiksaanwijzing ed. Nooit spelen met chemicaliën waarvan je de exacte werking niet kent of hoe ze op andere ingrediënten reageren!
Maar de meeste aandacht trok een verzadigde zoutoplossing met soda-ash die in het boek van Ann Johnston, Dye Paint!, beschreven staat. Nu heb ik dat (collectors item) boek niet in huis maar ik kon wel terugvinden wat een verzadigde zoutoplossing was, nl. 39 gram zout op 100 ml. water. Daaraan nog 2,5 eetlepel soda-ash, en mee aan de slag gegaan.
Ik wilde een staalkaart maken met twee kleuren mixen, een olijfgroene en een kerstrode, mooie oefening in lijntjes trekken met de tjanting ook!!
Nadat ik de banen gevuld had met diverse concentraties verf (voor de hardcore dyer:
50 ml. water met een 10% oplossing in de volgende hoeveelheden:
- 5 druppels
- aangevuld tot 0,25 ml
- aangevuld tot 0,75 ml
- aangevuld tot 2,5 ml
- aangevuld tot 5 ml
- aangevuld tot 10 ml
- aangevuld tot 20 ml
Ik heb dus steeds het kopje met 50 ml. oplossing aangevuld met tot de hoeveelheid verfoplossing die hierboven staat. Dat is inderdaad niet 100% nauwkeurig maar het werkt wel lekker snel, en je hebt maar weinig verf nodig voor een vakje verven dus zo groot is de afwijking nou ook weer niet ;-).
Toen kwam het moment supreme, met een fohn de stof een beetje droger gemaakt en vervolgens de verzadigde zout/sodaoplossing erop gekwast:
Help, dat dacht ik ook. Mijn olijfgroen werd cognac bruingeel. Je ziet onder je ogen de chemische reactie gebeuren:
Hele mooie kleur daar niet van maar toch niet wat je in gedachten had.
Tot ik vanochtend na een nachtje laten staan terugkwam en de kleur weer een stuk teruggekomen was, niet helemaal de groene olijfkleur maar ook niet de reactiekleur. Nog maar eens verder mee experimenteren.
Gauw spoelen, kijken of het gewerkt heeft, en ja hoor, er kwam nauwelijks kleur af in het spoelwater, en bij het 'kokend zepen' wat ik van Rita geleerd had ook niet, dus wat mij betreft is dit een prima fixeermiddel bij het verven met onverdikte Procion MX, achteraf.
Eventueel kun je nog wat ureum toevoegen zodat de stof wat langer vochtig blijft voor het reactieproces maar eerlijk gezegd denk ik dat deze heftige concentratie de reactietijd dusdanig versneld dat het oprekken van de vochtigheid misschien niet nodig is.
De verzadigde zout/soda-oplossing lijkt me houdbaar, net als de reguliere soda/zoutoplossing dus mijn jampotje staat gevuld voor de volgende ronde.
12 opmerkingen:
Dankjewel Nienke voor dit fantastische experiment. Geweldig dat je al je kennis deelt.
Dit is heel erg leuk. Ga het nog een paar keer goed lezen en dan ga ik het ook proberen.
Een bijzonder experiment! Fijn, dat je al deze kennis met ons deelt. Maar wat is precies het voordeel in plaats van vooraf weken in soda?
I'd say that was a very successful experiment!!
Wat een geweldig experiment en de witte lijntjes zijn nu ook heel mooi wit gebleven. Erg goed geslaagd.
Goede vraag Hannie, ik vind het voordeel van achteraf fixeren, dat je per laag verf kunt fixeren (batik gaat toch vaak laag over laag verf, en dan is de soda uit je stof bij de eerste laag al uitgewerkt) en dat er geen soda-ash zit op de plekken waar je ook geen verf wilt (onder de was bijvoorbeeld). Want die soda pakt gauw zwerfverf uit het spoelbad na afloop op en dan heb je meer kans op vlekken daar waar je ze niet voorzien had. Verder heb ik al gezien dat het hoge percentage zout, de plek lang vochtig houdt en dus heeft de soda-ash langer de tijd om voor een goede fixatie te zorgen, ook als je het werk niet af kan dekken of inpakken (wordt bij batik een smeerboel).
En het voordeel ten opzichte van soda-ash in de verfoplossing toevoegen, is dat de verfoplossing 'vers' blijft dus je hoeft het dan niet binnen 4 uur op te maken en evt restjes kun je wat langer bewaren. Met soda-ash erin, is het na 4 uur onbruikbaar geworden omdat de reactie dan al plaats heeft gevonden.
Het is helemaal niks voor mij dit soort dingen. Ik ben vooral van de losse hand en doe maar wat. Maar ik vindt het altijd zo knap zoals jij je helemaal verdiept in het uitzoeken van hoe alles werkt en hoe je het ook een volgende keer weer precies zo kun doen.
mooi experiment, ik begrijp dat je was hebt gebruikt voor de lijnen? Je schrijft over verdikte Procion? is dat dan goed te mixen met de kleuren toevoeging.
Wat ben je lekker bezig Nienke! Je bent echt een onderzoeker! Geweldig voor allemaal vooral zoals Joke (en ik) die wil liever speels dingen uitzoeken.En dat is niet altijd handig.
heerlijk al die experimenten
Genoten weer van je uitleg over alles en ik vind het uiteindelijke resultaat niet zoveel afwijken.
Je kunt al goed lijntjes trekken, in de positieve zin, ik realiseerde me plots dat je dit op meerdere manieren kunt opvatten.
Een reactie posten